Beekherstel Reusel Baarschot-Diessen

De Reusel

De Reusel is een beekje dat ontspringt in het zuidwesten van het dorp Reusel. De beek stroomt via Reusel en Lage Mierde door Landgoed De Utrecht. Daarna langs Baarschot en Diessen onder het Wilhelminakanaal door naar Moergestel. Zuidelijk van Oisterwijk gaat zij over in de Achterste Stroom. Beken die in de Reusel uitmonden zijn onder andere de Belevensche Loop en de Raamsloop.

Projectgebied

Het projectgebied omvat de beek de Reusel vanaf Moleneind (noordelijk van natuurgebied De Utrecht ) tot de Hooghuisweg bij Diessen (Diessens Broek). Rond de beek liggen vooral landbouwgronden. Een klein deel is natuur of er staan huizen. Dit gedeelte van de Reusel is brede, rechte beek en zit vol met stuwen.  De Reusel stroomt langs de dorpen Baarschot en Diessen en ligt open en ondiep in het landschap. Bij Diessen ligt aan een kant van de beek  de natuurparel Turkaa. Er zitten op dit deel geen kronkels in de beek en de oevers hebben overal dezelfde vorm. Hierdoor is er nauwelijks stroming en weinig afwisseling in de beek.

Projectgebied Reusel Baarschot-Diessen

Aanpak

We hebben te maken met een veranderend klimaat. Er zijn erg droge zomers en natte winters. Het is daarom belangrijk dat het gebied beter in staat is om water vast te houden en af te voeren. Ook nemen we maatregelen om de natuur te verbeteren en de stroming in de beek af te wisselen. We maken stuwen visvriendelijk, zodat de vissen er voorbij kunnen. Ook laten we de beek kronkelen en worden de oevers minder steil. Het kan gebeuren dat deze maatregelen invloed hebben op de grond langs de beek. Het waterschap is daarom goed in contact met de bewoners. Onze aanpak is om alle inwoners op tijd te betrekken. Het ontwerpen en uitvoeren doen we in overleg met iedereen die er belang bij heeft. Dit doen we stap voor stap en met oog voor het grondgebruik.

Meanders en vislift

Er zitten een aantal bijzondere maatregelen in dit project. In het zuiden van het projectgebied, bij Moleneind, verwijderen we de stuw en graven we een nieuwe meander. Door het verwijderen van de stuw wordt de Reusel weer vispasseerbaar. Het leefgebied van vissen, zoals de kleine modderkruiper, wordt hierdoor groter. Alleen was er niet overal in het gebied voldoende ruimte voor nieuwe meanders. Daar hebben we een andere oplossing voor gevonden. Drie stuwen krijgen een vislift. Dit zijn de eerste exemplaren  in het gebied van Waterschap De Dommel. De vislift is een soort wenteltrap waardoor vissen het hoogteverschil van de stuw kunnen overbruggen. De vislift is stuurbaar op stroomsnelheid. Hierdoor is het geschikt is voor alle soorten vissen. Het is mogelijk om te zien welke soort vissen voorbij zwemmen. Ook kan de vislift kan de kwaliteit van het w ater meten.

Inrichting gebied Zijthorst

In het presentatiefilmpje vroegen wij u om mee te denken over de inrichting van de Zijthorst. We kregen verschillende ideeën binnen. Deze ideeën hebben we besproken met Stichting Brabants Landschap en de gemeente Hilvarenbeek. We hebben samen een ontwerp getekend. Reacties hierop zijn altijd welkom. Met de personen die wensen hebben opgestuurd hebben we al contact gehad. De tekening van terrein Zijthorst is niet op de maatregelenkaart van het projectplan te zien, hiervoor is het te gedetailleerd. Klik op de volgende link voor een toelichting op het ontwerp gebied Zijthorst april 2021.

Landbouwbrug Zijthorst

Het vervangen van de landbouwbrug is belangrijk detail in het voorstel voor de Zijthorst. De brug blijkt niet meer van goede kwaliteit en er groeit Japanse Duizendknoop (plant) tegenaan. Dit is een exoot die erg snel groeit. Deze moeten we verwijderen. Dit betekent dat we flink wat grond rondom de plek van deze plant moeten weggraven zodat er geen wortels achterblijven. In vorige gebiedsbijeenkomsten vertelden we dat de brug een belangrijke verbinding vormt voor een wandelrondje. Daarom vervangen we de brug. Wel verplaatst de brug iets verder naar het zuiden. Hierdoor sluit deze beter aan op de route vanuit de Zijthorst. De landbouwbrug vervangen we voor een brug zoals die in het Diessens Broek.

Archeologische begeleiding bij uitgraven nieuwe poelen Zijthorst

Oostelijk van de Zijthorst komen er, in het perceel van Brabants Landschap, twee nieuwe  poelen. Hiervoor zijn al eerder een aantal onderzoeken gedaan. Vanwege de bodemopbouw en de nabijheid van een Romeinse vindplaats is er een hoge kans op het aantreffen van archeologische waarden. De poelen worden daarom met archeologische begeleiding uitgegraven. Op de website de Canon van Nederland staat informatie over een Romeinse nederzetting bij de Zijthorst.

Aziatische Duizendknoop

Wellicht heeft u er al wel eens van gehoord: de Aziatische of Japanse Duizendknoop. Dit is een uitheemse plantensoort. Dit betekent dat de plant van oorsprong niet uit Nederland komt. De plant woekert en is een plaag op veel plaatsen in Nederland. De wortels van de plant tasten gebouwen, bruggen en constructies voor waterbeheer aan. De plant kan wel drie meter hoog worden en elk klein afgebroken takje kan eenvoudig ergens anders weer aangroeien.

Er zijn landelijke werkwijzen opgesteld om de plant te verwijderen. Hiervoor zijn verschillende methoden. De meest effectieve is de plant met wortels ruim uitgraven uit de grond. Het verwijderen heet ook wel saneren. In ons projectgebied worden op een aantal locaties groeiplaatsen van de duizendknoop opgeruimd. Daarbij worden alle wortels verwijderd om hergroei te voorkomen. Dit houdt in dat de planten compleet met wortels worden afgegraven en de grond wordt gezeefd. Zo verwijderen we ook de wortels die daarin zitten. De plant, de wortels en de grond met hele fijne wortels voeren we af en worden verbrand. Het gat dat overblijft, wordt aangevuld met nieuwe grond. Daarna volgt de nazorgperiode. In deze periode (van 2 tot 3 jaar) wordt gecheckt of er geen nieuwe planten opkomen.

Resultaat

Het beekherstel van in totaal 4,3 kilometer Reusel tussen Baarschot en Diessen zorgt voor  een klimaatrobuuster beekdal met verbeterde ecologie. We zorgen ervoor dat de beek kan meebewegen met het veranderende klimaat. Zodat tijdens perioden met veel regen óf veel droogte, de schade voor landbouw en natuur minder wordt. Ook hebben vissen een groter leefgebied, door verwijderde stuwen of een oplossing zoals de vislift.
Deze doelen komen uit de Europese Kaderrichtlijn Water (KRW) en Natura 2000 (N2000). In de KRW en N2000 zijn regeles en eisen opgecshreven waaraan het watersysteem moet voldoen op het gebied van ecologie en klimaatrobuuste inrichting.

Samenwerking

Waterschap De Dommel voert het project Beekherstel Reusel Baarschot-Diessen uit samen met de Provincie Noord-Brabant, Brabants Landschap en Gemeente Hilvarenbeek. Dit project komt mede tot stand door financiële steun van Provincie Noord-Brabant.

Meer info

Heeft u nog vragen, dan kunt u contact opnemen met het projectteam via baarschotdiessen@dommel.nl.

Interessante links

• Bekijk de geschiedenis van de loop van de Reusel op www.topotijdreis.nl