Waterschap De Dommel werkt aan het project Natte Natuurparel De Utrecht, afgekort ook wel NNP de Utrecht genoemd. Dit project bestaat uit het beekherstel van de Raamsloop en het versterken van de natuurwaarden in de Natte Natuurparel De Utrecht. Dit doet het waterschap voor een meer natuurlijk, robuust en klimaatbestendig gebied.

Een natte natuurparel (NNP) is een belangrijk nat natuurgebied met bijzondere natuur die afhankelijk is van voldoende grondwater en een goede waterkwaliteit. Deze natuur kent verschillende kleine ecosystemen, ook wel verschillende habitattypen genoemd. Met een aantal daarvan gaat het niet goed. De meeste gebieden hebben last van verdroging. Het herstel van een goede waterhuishouding door méér en langer water vast te houden, is een belangrijke voorwaarde om de gewenste natuur te behouden of terug te laten keren. Het in stand houden van de gewenste natuur is het belangrijkste doel van het project.

Het waterschap werkt hiervoor samen met verschillende partners. In september 2021 zijn we met het werk gestart. In 2022 hebben we de maatregelen uitgevoerd en is het project klaar.

Nieuwsberichten De Utrecht

Projectgebied

Het projectgebied van “Natte Natuurparel De Utrecht” ligt in de gemeenten Reusel-De Mierden, Bladel, Hilvarenbeek en Oirschot. Het ligt voor een groot deel in het Landgoed De Utrecht. In het westen van het gebied stromen de Raamsloop en de Reusel door het Landgoed Wellenseind. Aan de oostkant liggen de Mispeleindse- en Neterselse Heide. Hierin liggen onder andere de vennen Het Goor en De Flaes.
Het gebied ligt grofweg tussen de kernen van Lage Mierde, Netersel, Westelbeers en Esbeek. Het projectgebied wordt begrensd door de N269 in het westen en de Fons van der Heijdenstraat in het oosten, met uitzondering van de omleiding naar de Groote Beerze. In totaal heeft het projectgebied een grootte van 1.421 hectare.

Het projectgebied is verdeeld in drie deelgebieden waarin maatregelen worden uitgevoerd. De cirkels op de kaart hieronder geven de deelgebieden aan. Eronder staat een uitleg van elk deelgebied.

Kaart van gebied De Utrecht
Kaart van gebied De Utrecht

1. Deelgebied Raamsloop (rode cirkel op kaart)

De Raamsloop ontspringt tussen Reusel en Bladel bij de Hamelendijk. De beek stroomt via Reusel, Hulsel en Lage Mierde richting Landgoed De Utrecht. Op Landgoed Wellenseind komen de Raamsloop en de Reusel samen. In het oosten wordt het deelgebied begrensd door de Dunsedijk en aan de westkant door de Elzenstraat. De maatregelen in het deelgebied Raamsloop nemen we in het beekdal van de Raamsloop tussen de Neterselsedijk en Landgoed Wellenseind. Hier realiseren we ongeveer 35 hectare nieuwe natuur.

2. Deelgebied Omleiding (blauwe cirkel op kaart)

De Mispeleindse- en Neterselse Heide is een heidegebied met droge en vochtige heide. Vroeger was het een deel van de uitgestrekte Kempische Heide. Hierin liggen onder andere de bekende grote vennen De Flaes en Het Goor maar ook veel kleine vennetjes. In het deelgebied Omleiding nemen we maatregelen in het gebied in het zuiden zuiden van en een klein deel in het noorden van de Neterselse- en Mispeleindse Heide, tot aan de monding van de nieuwe omleidingswatergang in de Groote Beerze. Hier realiseren we ongeveer 65 hectare nieuwe natuur.

3. Deelgebied Utrecht-Noord(gele cirkel op kaart)

Landgoed De Utrecht ligt onder Esbeek aan beide kanten van de weg Tilburg-Reusel (N269). Het landgoed is vanaf 1899 ontstaan door ontginning van de heidevelden door de Levensverzekering Maatschappij De Utrecht. Het landgoed is nu onderdeel van ASR. Het landgoed is 2500 hectare groot. Het deelgebied Utrecht-Noord loopt langs de Reusel op landgoed de Utrecht en de directe omgeving van het landgoed. Hier realiseren we ongeveer 30 hectare nieuwe natuur.
Aanpak en maatregelen per deelgebied
NNP de Utrecht is een integraal project. Dit betekent dat we niet alleen werken aan de instandhoudingsdoelstelling, maar aan verschillende onderwerpen. Namelijk:

  • Beekherstel
  • Verbetering van de waterkwaliteit
  • Water vasthouden in het gebied
  • Gewenst grond- en oppervlaktewater regime (GGOR)
  • Natuurontwikkeling Ecologische verbindingen
  • Landschap
  • Verbetering van de agrarische structuur
  • Kansen voor toerisme/recreatie ontwikkelen
  • Behouden van cultuurhistorie en beleefbaar maken

We gaan hiervoor maatregelen uitvoeren in de drie deelgebieden. Bekijk hieronder voor elk gebied welke maatregelen we gaan nemen.

Raamsloop

  • Nieuwe watersloop (gebaseerd op ligging 1850)
  • Nieuwe aantakken en dempen huidige Raamsloop
  • Verschillende watergangen aanpassen en aansluiten op nieuwe Raamsloop
  • Slenk aanbrengen
  • (Geleidelijk) verondiepen en laten verlanden watergangen en greppels
  • Aantal watergangen en greppels dempen
  • Gemaal verwijderen
  • Aantal kades verwijderen
  • Duikers aanbrengen, vervangen of verwijderen
  • Stuw aanbrengen of verwijderen
  • Vaste dam aanbrengen
  • Drainage verwijderen
  • Aanbrengen 4m. brede obstakelvrije zone
  • Mitigerende maatregelen op verschillende percelen
  • Recreatieve routes aanleggen
  • Bruggen aanbrengen
  • Brug verwijderen
  • Bomen en struweel aanplanten
  • Natuurinrichting

Omleiding

  • Watergang BZ42 en BZ57 dempen en aanbrengen omleidingswatergang
  • Overkluizing door bosperceel richting de Witvensberg aanbrengen
  • Greppel opschonen
  • (Geleidelijk) verondiepen en laten verlanden watergangen en greppels
  • Aantal watergangen en greppels dempen
  • Gemaal verwijderen
  • Duikers aanbrengen, vervangen of verwijderen
  • Stuw aanbrengen of verwijderen
  • Vaste dam aanbrengen
  • Drainage verwijderen
  • Aanbrengen 4m. brede obstakelvrije zone
  • Mitigerende maatregelen op verschillende percelen
  • Natuurinrichting

Utrecht-Noord

  • Watergang opwaarderen
  • Slenk aanbrengen
  • (Geleidelijk) verondiepen en laten verlanden watergangen en greppels
  • Aantal watergangen en greppels dempen
  • Duikers aanbrengen, vervangen of verwijderen
  • Natuurinrichting
  • Transportroute voor bos- en landbouwmachines aanpassen

Resultaat

Door dit project:

  • wordt circa 130 hectare nieuwe natuur gerealiseerd;
  • herstellen we maar liefst ca. 797 hectare natuur (324 hectare De Utrecht en 473 hectare Mispeleindse en Neterselse Heide);
  • worden belangrijke doelstellingen voor de Kader Richtlijn Water (KRW) gerealiseerd;
  • herstellen we de Raamsloop tussen de Neterselse dijk en Landgoed Wellenseind. Deze wordt zo ingericht dat we voldoen aan de doelstellingen m.b.t. de Kader Richtlijn Water (KRW), Natura2000/PAS, Natte Natuurparel en EHS en de realisatie van het Natuur Netwerk Brabant (NNB);
  • wordt invulling gegeven aan de inrichting van het Natuur Netwerk Brabant (NNB);
  • wordt in het kader van ‘Leven de Dommel’ de recreatieve toegankelijkheid verbeterd, het landschap versterkt en is er aandacht voor de cultuurhistorie van het gebied.

Planning

  1. Afgerond: december 2020

    Projectplan definitief

  2. Afgerond: voorjaar 2021

    Bestek

  3. Afgerond: zomer 2021

    Aanbestedingsprocedure en definitieve gunning

  4. Afgerond: September 2021

    Start uitvoering

  5. Nog te doen: medio 2022

    Oplevering

Samenwerking

Met het project Natte Natuurparels De Utrecht willen de samenwerkingspartners Waterschap De Dommel, Brabants Landschap, ASR, Landgoed Wellenseind, ZLTO, Provincie Noord-Brabant en de gemeenten Bladel, Hilvarenbeek, Oirschot en Reusel de Mierden hun gezamenlijke ambities voor dit gebied waarmaken. Daarnaast werken we samen met betrokken grondeigenaren, pachters en omwonenden. Het project komt mede tot stand door een financiële bijdrage van Provincie Noord-Brabant.