Herstelprogramma Overige Keringen
Waterschap De Dommel heeft de taak en juridische plicht om zowel de regionale als overige keringen in het Dommelgebied op orde te hebben en te houden. Een kering is een soort 'dijk' en heeft als functie het tegenhouden van water. Overige keringen beschermen gebouwen, wegen, landbouw en natuur tegen wateroverlast. Ook rondom gestuurde waterbergingen liggen overige keringen. Waterschappen bepalen zelf de eisen aan deze keringen, die lager liggen dan de regionale keringen. De reden van het herstelprogramma overige keringen is de matige tot slechte (technische) staat van onderhoud van veel overige keringen op dit moment. Door toegenomen aandacht en kennis binnen het waterschap zijn er steeds meer verbeteringen aan keringen mogelijk.
Het herstelprogramma overige keringen staat vast in het vijfde Waterbeheerprogramma (WBP5) 2022-2027. Het programma komt uit de verkenning naar de staat van de overige keringen in 2021. We pakken eerst de overige keringen aan met het grootste risico op wateroverlast en schade.
Aanpak
We gaan in de planperiode groot onderhoud uitvoeren aan de overige keringen met de hoogste prioriteit. Daar waar de meeste risico’s liggen op wateroverlast en schade. Ook zorgen we ervoor dat onze gestuurde waterbergingen (weer) voldoen aan de wettelijke norm.
Afgelopen jaren hebben we gewerkt aan regionale keringen. Deze zijn er voor veiligheid, beschermen tegen overstromingen en zijn nu allemaal op orde. Nu is het tijd om aan de slag te gaan met de overige keringen. Deze beschermen tegen lokale wateroverlast. Ook dit is een grote opgave; we gaan 85 kilometer onderzoeken, inmeten en verder analyseren om tot een goed en veilig resultaat te komen. Dat is drie keer van Tilburg naar Eindhoven. We kunnen niet alles tegelijk. Daarom gaan we in verschillende fases aan de gang.
De keringen hebben niet meer de kwaliteit, sterkte en hoogte die ze volgens geldende eisen zouden moeten hebben. Hierdoor zijn ze steeds kwetsbaarder. Ook de weersomstandigheden worden extremer. Als we niks doen, komt de bescherming van inwoners en die van hun grond in het gedrang. De kans op bezwijken van de keringen en het overlopen ervan neemt toe. Dit willen we zoveel als mogelijk voorkomen en het vraagt soms ook om maatwerk.
We gaan nu, na (gewerkt te hebben aan) de regionale keringen, ook de overige keringen op orde maken zodat ze klaar zijn voor de toekomst. Dit betekent dat we ze hoog en breed genoeg maken. Ze zijn dan sterk en stabiel genoeg om het water tegen te houden. Ook zijn de keringen dan goed te onderhouden. Daarom onderzoeken we wat de beste oplossingen zijn. We doen er alles aan om inwoners droge voeten te laten houden.
Het landschap verandert wel; de keringen zijn meer zichtbaar. Na de werkzaamheden zaaien we, waar we kunnen, de keringen in met een gras- en bloemzadenmengsel. Dit zorgt voor versterking van de kering. Het trekt ook insecten (waaronder wilde bijen), vogels en andere dieren aan. En die verspreiden zich weer naar andere gebieden. Zo dragen we bij aan het vergroten van de biodiversiteit.
Zo zien de overige keringen in ons gebied er nu uit:
Het waterschap moet de overige keringen in het gebied klaar maken voor de toekomst. Dit betekent dat we keringen voldoende hoog en breed maken zonder te grote bomen en struiken. Deze keringen zijn dan stabiel genoeg en goed te onderhouden.
Sommige keringen zijn hoog genoeg, maar staan vol met te grote bomen. Die verzwakken de kering als ze omwaaien. Daarnaast verslechtert de stevigheid van de keringen door graafschade van dieren. Dit zorgt beide voor een vergroot risico op het bezwijken van keringen.
Andere keringen zijn juist te laag of te smal waardoor zij minder goed het water tegen houden. Hierdoor ontstaat een vergroot risico op wateroverlast achter de kering als er hoogwater is.
Ook zijn er keringen die te laag of te smal zijn, maar ook zijn begroeid met beplanting. Dat komt bijvoorbeeld door te weinig onderhoud. Deze combinatie vergroot het risico dat een kering bezwijkt. Of veroorzaakt wateroverlast achter de kering als er hoogwater is.
Locatie
Binnen het hele beheergebied van het waterschap zijn er 30 clusters van overige keringen. Deze liggen verspreid in het gebied. Er liggen clusters van Den Bosch tot aan het zuiden bij Borkel.
Toetsresultaten overige keringen
6% Deze keringen zijn voldoende hoog, stabiel en goed onderhouden. Waterschap De Dommel gaat alle overige keringen op deze manier maken.
20% Beheer. Op deze keringen staan onder andere bomen. Of er is graafschade ontstaan door dieren. Dit is een risico voor de stabiliteit van de kering.
20% Techniek. Deze keringen zijn bijvoorbeeld minder hoog of breed dan het waterschap graag ziet. Dit vormt uiteindelijk een risico op wateroverlast.
54% Op deze keringen zijn de onderdelen beheer en techniek beide belangrijke aandachtspunten.
Ter vergelijk
Waterschap De Dommel heeft ongeveer 85 kilometer ‘overige kering’ onderzocht. Een deel daarvan knappen we de komende jaren op. Zo zorgen we ervoor dat we bewoners en grondeigenaren achter deze keringen beschermen tegen wateroverlast.
Wat houdt dit werk in?
Ter vergelijking: het aantal kilometer kering dat opgeknapt wordt is bijna net zoveel als drie keer de afstand tussen Tilburg en Eindhoven. Het aantal kilometer komt in de buurt van de hele lengte van de rivier de Dommel in het gebied van Waterschap De Dommel.
Planning
Binnen de periode van het Waterbeheerplan 5 2022-2027 gaan we aan de slag met herstel van de overige keringen. Het gaat om de keringen waar de meeste risico’s liggen voor wateroverlast en schade. Dit zijn de clusters:
- Bossche Broek Noord en Zuid in de gemeente ’s-Hertogenbosch en Sint-Michielsgestel. Het Herstelprogramma Overige Keringen Bossche Broek Zuid is het eerste project van het hele programma.
- Pestdijk en Beukenhorst in de gemeente Vught
- Van Salmstraat in de gemeente Boxtel
- Logtse Baan in Oirschot
- Logtse Velden in Oisterwijk
- Rummeling in Maarheeze
- Rul Kleine Dommel in Heeze
- Keringen langs het Eindhovens kanaal
In de periode 2028-2033 Waterbeheerplan 6 werken we aan de rest van de overige keringen.