Essche Stroom Bruggelaar
Waterschap De Dommel werkt al bijna 18 jaar aan een verbetering van het beekdal van de Essche Stroom. Op vele plekken is er -in fases- gewerkt aan het verbeteren van de waterkwaliteit, een schone waterbodem, het vasthouden en afvoeren van water en aan meer ruimte voor natuur en recreatie. Deelproject Essche Stroom Bruggelaar is het sluitstuk. Het herinrichten van het beekdal tussen de Belversedijk, vlakbij kasteel Nemerlaer, en de stuw in Esch, is de laatste schakel van het gehele Essche Stroom project.
In het nieuws
Artikel Brabants Dagblad: project Essche Stroom Bruggelaar in tweeën gehakt(externe link)
Aanmelden Nieuwsbrief
Op de hoogte blijven van de ontwikkelingen van het project?
Meld je dan aan voor de digitale nieuwsbrief.
Nu al nieuwsgierig? Lees hier de laatste nieuwsbrief.(externe link)
Herinrichting Bruggelaar
Het deelproject Bruggelaar (voorheen project Kom Esch-Ruiting) kent al een lange geschiedenis. Gestart in 2006 met veel enthousiasme en betrokkenheid uit de omgeving, werd er in 2009 abrupt een halt toegeroepen. Door verschillende oorzaken, waaronder het vervallen van de opgave om een Robuuste Verbinding langs de Essche Stroom te realiseren, heeft het waterschap in 2009 de planvorming voor de Essche Stroom bij Esch moeten opschorten.
In 2014 is het project weer opgestart en sindsdien wordt het in delen uitgevoerd. Zo hebben we het project Ecologische stapstenen Esch uitgevoerd en afgerond (2018). In 2021 hebben we bij Esch de keringen opgehoogd, zodat de inwoners ook in de toekomst droge voeten houden.
Projectgebied
Waar het projectgebied eerst tot aan de stuw in Esch was uitgetekend, is dit gebied vergroot en wordt ook de Essche Stroom vanaf de Nemer (bij de Belversedijk) tot aan de stuw in Esch opnieuw ingericht. Ook worden de laatste paar honderd meter van zowel de Kleine Aa als de Rosep meegenomen.
Puzzelstukjes
Er zijn veel deelgebieden binnen het project die we zien als verschillende losse puzzelstukjes. Ieder puzzelstukje kent zijn eigen uitdagingen. Het is de bedoeling dat de puzzelstukjes goed in elkaar passen. Hoe gaan we dit doen?
In 2005 is er een visie voor de Essche Stroom gemaakt waarin beschreven is hoe het waterschap in fases zou gaan werken aan een schone waterbodem, het bergen en afvoeren van water en ook meer ruimte voor natuur en recreatief medegebruik. De visie is in deelprojecten gerealiseerd en dit traject vormt het sluitstuk. Het traject kent diverse deelgebieden die elk hun eigen specifieke kenmerken hebben. Binnen deze deelgebieden spelen vraagstukken over mogelijkheden voor agrarisch gebruik, natuur en water (zoals bijvoorbeeld detail afwatering en waterberging). Het is een hele puzzel om binnen deze gebieden de kansen en knelpunten in kaart te brengen, oplossingen te verzinnen én om vervolgens deze deelgebieden weer met elkaar te verbinden tot één geheel. Een proces dat veel tijd kost.
De opgave
Het realiseren van de (water)doelen in dit gebied staat hoog op de prioriteitenlijst van Waterschap De Dommel. We willen een robuust watersysteem aanleggen dat ook voldoet in extreme omstandigheden.
Inspelen op klimaatveranderingen
De veranderingen en wisselingen in het klimaat spelen een grote rol bij het anders inrichten van het beekdal. We hebben te maken met extreme droogte, maar ook met extreme hoosbuien. Daar moet rekening mee gehouden worden. Daarom gaat de Essche Stroom weer meanderend haar weg door het landschap vinden. Het profiel van de Essche Stroom wordt smaller en minder diep, door het ophogen van de bodem van de beek. Zo blijft het water langer in het gebied, dat goed is tegen verdroging. Maar er komt ook meer ruimte voor het water om in, regenachtige perioden, buiten de oevers treden.
Verbeteren kwaliteit van water en natuur
De nieuwe inrichting van de beek zorgt ook voor een verbetering van de waterkwaliteit en voor meer variatie in natuurontwikkeling. Dit is gunstig voor flora en fauna in het water en de biodiversiteit van het beekdal. Ook de laatste paar honderd meter van zowel de Kleine Aa als de Rosep krijgen nieuwe meanders in een halfopen landschap. Zo ontstaat er een mooie verbinding tussen deze beken en de omliggende natuur.
Visvriendelijke stuw
Ter hoogte van Esch wordt de bestaande stuw verwijderd. Ongeveer 300 meter verderop, richting het gebied de Ruiting, komt een nieuwe stuw. Vissen kunnen deze stuw straks passeren via een meanderende vistrap die als een bypass om de stuw loopt.
Wandelbruggen
In gesprek met de omgeving kwamen wandelpaden en ommetjes veel ter sprake. Daar is rekening mee gehouden in de plannen. Er komen ommetjes in het gebied, met twee nieuwe wandelbruggen, zodat het mogelijk is om de Essche Stroom over te steken.
Omgevingsproces
Het oplossen van deze puzzel doen en kunnen we niet alleen. We hebben de omgeving nodig. Aan de hand van een ‘praatplaat’ hebben we inventariserende gesprekken gevoerd met grondeigenaren. In juni 2020 deden we een oproep aan de omgeving voor ideeën en wensen voor de inrichting. Al heel snel kwamen de reacties binnen. De bewoners zijn heel betrokken bij de ontwikkelingen in de omgeving. De meeste reacties gingen over wandelpaden, fietsroutes en de mogelijkheid om het water over te steken. Maar ook een zwempoel voor honden en een uitkijktoren zijn genoemd. Al deze opties zijn besproken, onderzocht en, daar waar mogelijk, meegenomen in de uitwerking van de plannen.
Planning
Afgerond: juni 2020 - Ophalen wensen en ideeën uit de omgeving
De bewoners zijn heel betrokken bij de ontwikkelingen in de omgeving. De meeste reacties gingen over wandelpaden, fietsroutes en de mogelijkheid om het water over te steken. Al deze opties zijn besproken, onderzocht en, daar waar mogelijk, meegenomen in de uitwerking van de plannen.
Afgerond: juni 2021 - Videopresentatie Essche Stroom Bruggelaar
Door corona was het niet mogelijk om een inloopbijeenkomst te organiseren. Daarom hebben we een videopresentatie gemaakt waarin we vertellen over de plannen voor Essche Stroom Bruggelaar.
Afgerond: december 2021 - ontwerp projectplan ter inzage
Op 14 december 2021 heeft het Dagelijks Bestuur van Waterschap De Dommel het ontwerpprojectplan Herinrichting Essche Stroom Bruggelaar(externe link)(externe link) vastgesteld. Het projectplan lag van 21 december 2021 tot en met 1 februari 2022 ter inzage.
Afgerond: December 2022 - Stikstofdiscussie vertraagt uitwerking plan Bruggelaar
"Het zal niemand zijn ontgaan dat de ontwikkelingen in het landelijk stikstofbeleid helaas zorgen voor onduidelijkheid", vertelt projectleider Koekkoek. "Dit is ook van invloed op de verkoop en het ruilen van gronden in ons project. Voordat wij het projectplan definitief laten vaststellen door het Dagelijks Bestuur, moet hier duidelijkheid over zijn. Deze stap in het project ligt daarom even stil. Dit betekent echter niet dat wij ook stil staan. Wij blijven ondertussen in gesprek met alle bij dit plan betrokken partijen. Ook gaan we door met werkzaamheden ter voorbereiding op de uitvoering. We onderzoeken of er onderdelen van het plan al wél uit te voeren zijn. En welke besluitvorming daar eventueel voor nodig is. Daarnaast zijn wij in de zomer ook aan de slag gegaan met de aanbesteding voor een Bouwteam, om ons te helpen in de voorbereiding van de toekomstige uitvoering."
Afgerond: januari 2023 - Werken in een bouwteam
Voor het vervolgtraject hebben we ervoor gekozen om in een bouwteam te werken. Dit is een samenwerkingsteam waarin de aannemer, combinatie Ploegam-Den Ouden, al betrokken is bij het uitwerken van het ontwerp. Sinds januari werkt het bouwteam intensief samen aan het uitwerken tot een definitief ontwerp.
Afgerond: 7 november tot en met 19 december 2023 - definitief projectplan ter inzage
Op 31 oktober 2023 heeft het dagelijks bestuur van Waterschap De Dommel het definitief projectplan Herinrichting Essche Stroom traject Bruggelaar fase 1(externe link)(externe link) vastgesteld. Dit projectplan lag tot en met 19 december 2023 ter inzage. Er zijn geen bezwaren ingediend.
Afgerond: 28 november 2023 - inloopbijeenkomst
Op 28 november 2023 organiseerden we een goed bezochte inloopbijeenkomst Essche Stroom Bruggelaar. De bijeenkomst was in Dorpshuis De Es in Esch.
Video: Omroep Dommelland maakte een mooie reportage van de inloopbijeenkomst(externe link).
Nog te doen: 2024 - uitvoering werkzaamheden fase 1
We gaan vanaf maart 2024 aan de slag met onderdelen uit het plan op de gronden die we al wel beschikbaar hebben. Zo vervangen we bijvoorbeeld de stuw bij Esch en maken daar een vispassage. Het grote werk gebeurt daarna in fase 2. Dit is het dempen van vijf kilometer Essche Stroom en het graven van de nieuwe meanders.
Financiering en samenwerking
Het project Essche Stroom Bruggelaar wordt mede mogelijk gemaakt door financiële steun van de provincie Noord-Brabant en van het Europees Landbouwfonds voor Plattelandsontwikkeling (ELFPO).
Europees Landbouwfonds voor Plattelandsontwikkeling: Europa investeert in zijn platteland